จัดฟันโลหะ
จัดฟันโลหะ (Metal Braces): ทางเลือกคลาสสิกเพื่อรอยยิ้มที่สวยงาม
การจัดฟันโลหะ เป็นวิธีการรักษาทางทันตกรรมจัดฟันที่ได้รับความนิยมมาอย่างยาวนานและเป็นที่รู้จักกันดีที่สุด เพื่อ แก้ไขปัญหาฟันไม่เรียงตัว ฟันซ้อน ฟันเก ฟันห่าง ฟันยื่น รวมถึงปัญหาการสบฟันที่ผิดปกติ โดยใช้วัสดุหลักคือ เครื่องมือจัดฟันที่ทำจากโลหะ (Metal Brackets) ติดอยู่บนผิวฟัน และใช้ลวดจัดฟันกับยางโอริง (หรือลวดแบบ Self-ligating) ในการเคลื่อนฟันให้เข้าสู่ตำแหน่งที่เหมาะสม
จัดฟันโลหะ เหมาะกับใคร?
-
ผู้ที่มี ปัญหาฟันซ้อน ฟันเก ฟันห่าง ฟันยื่น หรือการสบฟันที่ผิดปกติในระดับต่างๆ ตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงซับซ้อน
-
ผู้ที่ต้องการผลลัพธ์การรักษาที่แน่นอนและมีประสิทธิภาพสูง
-
ผู้ที่ต้องการ ทางเลือกการจัดฟันที่มีค่าใช้จ่ายเข้าถึงง่าย เมื่อเทียบกับวิธีอื่น ๆ
-
ผู้ที่ไม่มีข้อจำกัดด้านความสวยงามของเครื่องมือจัดฟัน
ส่วนประกอบหลักของเครื่องมือจัดฟันโลหะ:
-
แบร็กเก็ต (Brackets): ชิ้นส่วนโลหะขนาดเล็กที่ติดอยู่บนผิวฟันแต่ละซี่ ใช้เป็นตัวยึดเกาะกับลวดจัดฟัน
-
ลวดจัดฟัน (Archwire): ลวดโลหะที่ร้อยผ่านแบร็กเก็ตทุกซี่ ทำหน้าที่ออกแรงดึงหรือดันฟันให้เคลื่อนที่
-
ยางโอริง (O-rings/Ligatures): ยางวงเล็กๆ ใช้รัดลวดจัดฟันให้ติดกับแบร็กเก็ต (ในระบบดั้งเดิม) สามารถเลือกสีได้
-
ยางเชน (Power Chain): ยางที่เชื่อมต่อกันเป็นเส้น ใช้ดึงฟันหลายซี่ให้เคลื่อนที่พร้อมกัน หรือปิดช่องว่าง
-
เครื่องมือพิเศษอื่นๆ: เช่น ยางดึงฟัน (Elastics), สปริง, หรือเครื่องมือขยายขากรรไกร (Expander) หากจำเป็น
ข้อดีของการจัดฟันโลหะ
-
ประสิทธิภาพสูง: สามารถแก้ไขปัญหาฟันที่ซับซ้อนได้หลากหลายรูปแบบ ให้ผลลัพธ์ที่แม่นยำและเป็นไปตามแผนการรักษา
-
ค่าใช้จ่ายเข้าถึงง่าย: โดยทั่วไปแล้ว มีค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่าเมื่อเทียบกับการจัดฟันใส (Invisalign) หรือการจัดฟันแบบ Damon
-
ทนทานแข็งแรง: วัสดุโลหะมีความทนทานสูง ไม่แตกหักง่าย
-
มองเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ชัดเจน: เนื่องจากเครื่องมือมองเห็นได้ ทำให้ผู้ป่วยและทันตแพทย์สามารถติดตามการเคลื่อนที่ของฟันได้ง่าย
-
สามารถปรับเปลี่ยนสีได้: การใช้ยางโอริงที่มีสีสันต่างๆ ทำให้ผู้ป่วยสนุกกับการเลือกสี และสร้างความเป็นเอกลักษณ์
ข้อเสียของการจัดฟันโลหะ
-
มองเห็นได้ชัดเจน: เนื่องจากแบร็กเก็ตเป็นโลหะ ทำให้มองเห็นได้ง่ายเมื่อยิ้มหรือพูด ซึ่งอาจส่งผลต่อความมั่นใจในบางบุคคล
-
ระคายเคืองช่องปาก: ในช่วงแรกของการใส่เครื่องมือ หรือหลังการปรับลวด อาจมีอาการระคายเคืองจากการเสียดสีของแบร็กเก็ตหรือลวดกับกระพุ้งแก้ม ริมฝีปาก และลิ้น
-
ดูแลความสะอาดยากกว่า: เศษอาหารสามารถติดค้างตามซอกแบร็กเก็ตและลวดได้ง่าย ทำให้ต้องใช้ความพิถีพิถันในการทำความสะอาดฟันมากกว่าปกติ หากดูแลไม่ดีอาจนำไปสู่ฟันผุหรือเหงือกอักเสบได้
-
จำกัดชนิดอาหาร: ต้องระมัดระวังการทานอาหารบางชนิด เช่น อาหารแข็ง เหนียว กรอบ ที่อาจทำให้เครื่องมือหลุดหรือเสียหายได้
-
ต้องมาพบทันตแพทย์เป็นประจำ: โดยทั่วไปแล้ว ต้องมาพบทันตแพทย์ทุก 3-4 สัปดาห์ เพื่อปรับลวดและยาง
ขั้นตอนการจัดฟันโลหะโดยทั่วไป:
-
ปรึกษาและตรวจวินิจฉัย: ทันตแพทย์จะซักประวัติ ตรวจสุขภาพช่องปาก ฟัน และเหงือกอย่างละเอียด ถ่ายภาพรังสี (X-ray) พิมพ์ปาก และถ่ายภาพใบหน้า เพื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์และวางแผนการรักษา
-
เคลียร์ช่องปาก: เป็นขั้นตอนสำคัญก่อนการติดเครื่องมือจัดฟัน เช่น ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน (หากจำเป็น) หรือรักษารากฟัน
-
ติดเครื่องมือจัดฟัน: ทันตแพทย์จะติดแบร็กเก็ตโลหะบนผิวฟันแต่ละซี่ จากนั้นใส่ลวดจัดฟันและยางโอริง (หรือปิดคลิปในระบบ Self-ligating)
-
ปรับเครื่องมือจัดฟัน: มาพบทันตแพทย์ตามนัดหมายทุก 3-4 สัปดาห์ เพื่อปรับลวดจัดฟันและเปลี่ยนยางโอริง ทำให้ฟันเคลื่อนที่ตามแผนที่วางไว้
-
ถอดเครื่องมือจัดฟัน: เมื่อฟันเคลื่อนที่เข้าสู่ตำแหน่งที่ต้องการและสบฟันได้ดีแล้ว ทันตแพทย์จะถอดเครื่องมือจัดฟันออก
-
ใส่รีเทนเนอร์ (Retainer): เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดหลังการจัดฟัน เพื่อคงสภาพฟันให้อยู่ในตำแหน่งที่จัดไว้ ไม่ให้ฟันเคลื่อนกลับไปซ้อนเกอีกครั้ง ต้องใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด
ระยะเวลาในการจัดฟัน:
ระยะเวลาในการจัดฟันโลหะจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของปัญหาฟัน โดยทั่วไปแล้วจะใช้เวลาประมาณ 1.5 - 3 ปี หรือมากกว่านั้นในบางกรณี
การดูแลรักษาสุขอนามัยช่องปากระหว่างจัดฟัน:
การดูแลความสะอาดเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งเพื่อป้องกันฟันผุและเหงือกอักเสบ:
-
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง: โดยใช้แปรงสีฟันสำหรับคนจัดฟัน (มีร่องตรงกลาง) ร่วมกับแปรงซอกฟัน และไหมขัดฟันสำหรับคนจัดฟัน (Super Floss)
-
บ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปาก: เพื่อช่วยลดแบคทีเรียและเพิ่มความสะอาด
-
หลีกเลี่ยงอาหารต้องห้าม: เช่น อาหารแข็ง เหนียว กรอบจัด หรืออาหารที่ต้องกัดแทะ (เช่น ฝรั่ง แอปเปิล) เพื่อป้องกันเครื่องมือหลุดหรือเสียหาย
-
พบทันตแพทย์ตามนัด: อย่างเคร่งครัด เพื่อให้การรักษาเป็นไปอย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ